The Black Swan

Wanneer is iets een thriller, wanneer een psychologisch drama, en wanneer is het horror? Bij The Black Swan, de nieuwe film van Darren Aronofsky vervagen deze grenzen en ik zou de film als psychologische horror beschrijven. Obsessie en waanbeelden kenmerken de film.

Het verhaal is klassiek. The Black Swan gaat over de jonge Nina (Nathalie Portman) die haar leven geheel aan haar beroep wijdt: ballet. Wanneer de artistiek leider Thomas Leroy (Vincent Cassel) besluit de prima ballerina Beth te vervangen door Nina komt haar droom uit. Dit is waar ze samen met haar moeder, een obsessieve oud ballerina (Barbara Hershey) naar toe heeft gewerkt. De Zwanenkoningin dansen in het Zwanenmeer.. Vanaf het eerste moment laat Leroy echter blijken dat ze wel geschikt is als witte zwaan, maar dat ze zichzelf moet los laten voor de zwarte zwaan. Dan komt er een rivale in het spel: Lily (Mila Kunis). Dit meisje maakt meteen indruk op Leroy en belichaamt alles wat de zwarte zwaan moet hebben, namelijk sensualiteit maar ook bedrog. Er ontstaat een rare relatie tussen de twee, een vriendschap, een vijandschap en langzaam neemt de angstaanjagende psyche van Nina het verhaal over.

Vanaf de eerste seconde is de film beklemmend. De enscenering is even hard als de balletwereld: kille betonnen muren, scenes in de metro, donkere ruimtes. Blauwige tinten kleuren de shots en contrastrijke lichteffecten sturen de kijker in de fragiele bewegingen. De dans is op deze manier enerzijds pure schoonheid, anderzijds beangstigend door de onnatuurlijke bewegingen, geluiden en lichamen. Lichaamsdelen worden veelvuldig getoond, op de huid, waardoor de gratie die we als toeschouwer van het ballet meekregen, opeens een pijnlijke achtergrond krijgt. Kapotte voeten, wondjes, knikkende botten en spieren; ballerina zijn vergt lichamelijk veel (en ja, ook geestelijk zo laat Portman zien).

Natalie Portman heeft terecht een Oscar gekregen voor de rol, ze is subliem. Haar hardvochtige streven toont zich in elke beweging, elke angstige blik en in haar uiterlijk. Ze is ontzettend dun en in de loop van de film wordt ze steeds ieler. Typisch is het kotsen, het weinige eten, de onzekerheid en de manier waarop ze zichzelf in de spiegel bekijkt. Haar tegenspeelster, Mila Kunis, is echt het tegenover gestelde. Zeker van zichzelf, vrolijk, sensueel, ze straalt het allemaal uit. Maar ook is ze de feeks zoals Nina die ziet en jaagt ze de kijker menigmaal angst aan.

De afwisseling tussen realiteit en waanbeeld, de obsessiviteit en de horrorelementen met betrekking tot pijniging van het lichaam vormen een sterke basis en de acteertalenten maken het af. De film is een meesterwerk, grijpt je aan en laat je niet meer los. De mooie entourage, de sterke muziek, de twee parallelle verhalen.. En vragen blijven door het hoofd spoken: wat is echt en wat is de psyche van Nina?