De Bende van Oss

Jahoor, ik heb mijn eerste film op het NFF gezien. Gisteravond zat ik in een overvolle grote zaal in de Rembrandt bioscoop waar ik samen met zo'n 500 man alsnog genoot van de openingsfilm, De Bende van Oss. De kritieken die gisterochtend in de krant stonden, waren gemiddeld. "Te kil om aan te slaan" schreef de Volkskrant onder andere. Een beetje huiverig was ik dus wel toen ik het kaartje voor de film haalde. Het viel echter mee. André van Duren zet een mooi crimineelwerk neer.

De Bende van Oss gaat over de situatie in Oss (Brabant) van de jaren '30. Deze katholieke gemeente kende een hoop opstandelingen, een maffiacircuit om wel te verstaan. Vanuit Den Haag werd er marechaussee gestuurd, maar wie zou er luisteren naar die protestanten? Deze film neemt je mee door het conflict aan de hand van Johanna van Heesch (Sylvia Hoeks). Deze mooie dame is getrouwd met Ties en wanneer die na twee jaar gevangenisstraf terug komt in Oss, wil ze niets anders dan netjes met een schone lij beginnen. Dat gaat echter niet zomaar, je zit er zo weer midden in. Met haar café is ze bovendien erg gewild, want de maffiosi houden wel van een drankje. Langzaam belandt Ties ook weer op het foute pad en wordt de ene na de ander in elkaar geslagen, dood geschoten. Kan Johanna eruit komen? Het script is sterk, met aardig wat bloed. Na vijf minuten wordt er een vinger afgehakt en dat is toch even schrikken. Daarna vallen de doden dus wel mee. Je identificeren met de Ossenaren is wat lastig. Niemand is echt sympathiek, ook bij Hoeks kan je twijfelen. Toch verovert ze door haar kracht en door de situatie waar ze in zin langzaam je hart.

De film is een verzameling van goede Nederlandse acteurs. Frank Lammers schittert als de vertrouweling van de maffiosibaas. Hij is de enige die kan lezen en schrijven en is wat rustig. Zijn blikken tonen echter dat hij alles wel in de smiezen houdt. Marcel Musters speelt de opgefokte Wim de Kuyper, de baas. Met zijn sigaartjes en zijn vervelende snor is ook hij overtuigend. Verder zien we Theo Maassen af en toe langs komen als corrupte gemeenteagent en Daan Schuurmans als protestantse officier. En tot slot Hoeks natuurlijk, haar schoonheid staat zo in contrast met de grijze bedoeling in de film. Ze is overtuigend als sterke vrouw die haar eigen heft in handen neemt en ook haar aangeleerde dialect klinkt goed. Bij deze film valt het je maar een enkele keer op dat de acteurs het dialect hebben aangeleerd. Soms is het zelfs onverstaanbaar, net zoals bij de echte Brabander!

Het verhaal is kil, de acteurs zijn over het algemeen goed, maar wat de film vooral afmaakt is de enscenering. Het grootste deel van de film is in Oss zelf opgenomen. Straatjes, steegjes, de fabriek, de landschappen: alle beelden spreken ontzettend. Vanuit mooie hoekpunten wordt het drama vastgelegd. Ook de aankleding zelf is mooi. We zien zoveel heerlijk oude auto's karren, we zien Hoeks in schitterende nachtkleding, we wanen ons gewoon in de jaren '30. Naar, maar schitterend dat is mijn eindconclusie.