The Strange Case of Angelica

Hoeveel titels heb je als regisseur op je naam staan, als je 102 jaar oud bent en nog steeds regisseert? In het geval van Manoel de Oliveira: 58 uitgebracht en twee in de maak. De Oliveira is de oudste actieve regisseur ter wereld. Hij maakte als jochie het ontstaan van de speelfilm mee en zag het medium langzaam uitgroeien tot een digitaal spektakel. Dit bewustzijn is terug te zien in zijn film ‘The Strange Case of Angelica’ (O Estranho Caso de Angélica).

“Die vreemde werkelijkheid. Was het slechts een hallucinatie of toch echt?” Deze vraag stelt de jonge fotograaf Isaac (Ricardo Trêpa) zich halverwege ‘The Strange Case of Angelica’. Zowel Isaac als de kijker wordt in dit magisch-realistisch drama aan het twijfelen gezet. Het begint allemaal op een regenachtige nacht. Een auto rijdt door een kronkelig straatje, een man stapt uit, hij is dringend op zoek naar een fotograaf. Isaac wordt aangewezen en moet onmiddellijk meekomen naar de villa van een rijke familie. Daar, beeldschoon opgebaard in een trouwjurk, ligt Angélica, de dochter des huizes. Isaac krijgt de opdracht portretfoto’s van het dode meisje te maken, maar wanneer hij dat wil doen, lijkt ze ineens heel even tot leven te komen. Isaac is verbouwereerd en kan de gebeurtenis niet meer loslaten. Hij raakt bezeten door Angélica.

Verder lezen?

Vieux Paris

Ik ben op dreef de laatste tijd. Het ene stukje volgt rap op het andere stukje. Films en filmpjes, recepten en ook tentoonstellingen vullen mijn tijd; een beetje studieontwijkendgedrag? Jawel.. Gisteren zag ik de kans om even op en neer te gaan naar Rotterdam (met de benodigde NS problemen natuurlijk). Mijn doel was het Nederlands Fotomuseum. Dit museum zit op de Kop van Zuid en ik was er nog nooit geweest. Een aanrader is het: groots, toegankelijk en met heerlijk Rotterdams personeel. De tentoonstelling Vieux Paris over het werk van fotograaf Eugène Atget is bovendien meer dan moeite waard!

Het is alsof je even door Parijs loopt. Niet het Parijs dat we nu kennen, maar het romantische, nostalgische Parijs van het fin de siècle. Eugène Atget (1857-1927) was een Franse fotograaf die tussen 1900 en zijn dood vele plaatjes van Parijs schoot. Hij wordt hierom ook wel de chroniqueur van Parijs genoemd en is een van de grondleggers van de documentaire fotografie. Hoewel deze stroming in zijn tijd nog niet bestond, is het overduidelijk te zien in zijn werk. In het Nederlands Fotomuseum hangen ongeveer 220 foto's van 'zijn' Parijs die je meteen meesleuren in de oude wereld. Registraties van het leven.

Kleine foto's zijn het, allemaal in mooi sepia. Atget legde alles vast met zijn zware camera. Van trappen tot etalages tot tuinen. Ook de befaamde Seine - die je bij iedere fotograaf die Parijs bezoekt, terugziet - heeft hij vastgelegd. De foto's zijn duidelijk registraties van toen, van het leven toen. We zien veel etalages, veel winkelpanden, met af en toe een gezichtje achter een raam. De foto's zijn van enorme historische waarde. De onderwerpen zijn zo gevarieerd dat er een compleet beeld van Parijs ontstaat.

Toch zijn de foto's ook een beetje vreemd en onwerkelijk. Atget leefde in de tijd dat Parijs werd getransformeerd in een moderne metropool. Haussmann was aan het werk gezet om Parijs 'open' te breken. Atget meed dit moderne en zag juist het vastleggen van de oude levenswijze als zijn taak. Vanwege dit perspectief zien we op de foto's veel niet: geen Eiffeltoren, amper auto's, lege straten, algehele leegte..

Slechts heel af en toe zien we herhaling in de foto's. Twee keer hetzelfde gebouw bijvoorbeeld, wel van een ander perspectief. Er zijn daarnaast relatief weinig straatbeelden, Atget zoomde liever in. Een groot overzicht ontstaat in die zin dus niet. Hoewel de foto's slechts het 'oude' Parijs tonen en de onderwerpen in principe te vergelijken zijn met mijn vakantiekiekjes, is het werk van Atget wel echt verbazend. Met de tijdsmachine naar Parijs, dat is het!

Address is approximate

Soms kan je maar beter goed kopiëren dan slecht origineel zijn. Daarom ga ik nu lekker iets van de NRC website quoten. Gisteren postte Peter Zantingh namelijk een allerliefst filmpje. Het is een stop-motion creatie van de regisseur Tom Jenkins. Ik denk dat iedereen zich kan vinden in dit bureaupoppetje dat zo verlangd naar de buitenwereld. Een prachtig stukje moderne technologie en de daarbij horende verlangens.

Address Is Approximate from The Theory on Vimeo.

Medianeras

Mobiele telefoontjes, facebook, twitter, chatprogramma’s: op dit moment kunnen we waar dan ook met elkaar communiceren. Je hoeft er de deur zeker niet voor uit. Alleen, maakt dit ons nu socialer of juist niet? De Argentijnse regisseur Gustavo Taretto laat de keerzijde van deze communicatiedrift zien met zijn film ‘Medianeras’.

De mens is net als de stad, stelt Martín (Javier Drolas), in de beginscène van ‘Medianeras’. Een aaneenschakeling van beelden toont de miljoenenstad Buenos Aires. Gebouwen worden lukraak neergezet, chaotisch en onbestemd. Af en toe groeit er een plantje uit de muur, maar verder zijn het vooral elektriciteitskabels die de muren ‘opsieren’. Martín is even hulpeloos als deze stad, licht hij toe, gescheiden, met angstaanvallen, neurotisch, onzeker en verdwaald in de chaotische wereld. Hij is een websitebouwer, leeft via het internet en sluit zich het liefst op in zijn donkere appartement. Hij is niet de enige die zo sociaal onbeholpen leeft. Etaleur Mariana (Pilar López de Ayala) draagt dezelfde lasten. Ze is een gescheiden architecte die nog nooit wat heeft gebouwd. Met haar paspoppen leeft ze in een eigen wereldje en ontwijkt alle liften vanwege haar claustrofobie.

Verder lezen? Klik dan hier.

Sinds kort schrijf ik ook recensies voor SAPsite, een online cultuurmagazine over Utrecht. Omdat twee keer een recensie schrijven over dezelfde film toch een beetje onzin is, zal ik van nu af aan met recensies doorlinken naar SAP. Klikken en lezen. Enjoy!

Influence and be influenced

Naast mijn grote interesse voor koetjes en kalfjes - zoals op dit blog veel aan bod komt in de vorm van recensies over kunst, receptjes en hersenspinsels over de zin van het bestaan - reikt mijn aandacht ook naar andere dimensies. Natuur, sociale vraagstukken, maar met name politiek staan op mijn 'to know' lijstje. Deze maand ben ik goed bezig me te verdiepen: krantenpagina's worden zorgvuldig omgeslagen, de online nieuwssites worden aangeklikt en ook lees ik elke week de Groene Amsterdammer van A tot Z. Juist door me te focussen op al dat nieuws, stuitte ik echter op vele vraagtekens. Wat is nu het 'echte' nieuws? Wat is nu steeds het 'goede' verhaal? Wat gebeurt er eigenlijk met de media?

Media beïnvloedt, maar wordt ook zeker beïnvloedt. We leven in een samenleving waarbij alles automatisch gekleurd is. Niks is objectief. In de nieuwsberichtgeving spelen er verschillende factoren een rol. Het soort medium bijvoorbeeld: is het een televisie die de reporter met huid en haar laat zien, of is het een 'anonieme' pen? En van wie is het medium? Is de redactie rood of is de redactie blauw gekleurd? Wie staat er aan het roer? Met welke 'partijen' heeft de nieuwsgever connecties? Bij de context om het medium houdt het echter niet op. Wanneer met behulp van deze vragen een beeld wordt geschetst van de uitzender, rest ook nog altijd de dringende vraag: waar heeft hij dit nieuws vandaan?

Een journalist kan op ontzettend veel manieren aan zijn nieuws komen. Het beeld dat hij naar een plek afreist om daar met omwonenden de gebeurtenis uit te pluizen en tussen de bedrijven door ook de verschillende prominenten in de zaak om hun visie vraagt, is idealistisch. Zoals ik een paar maanden geleden al schreef in Crisis in kwaliteit, is er een tekort aan gespecialiseerden en is de kwaliteit op dit moment minimaal. De journalist in Caïro doet ook Syrië, Jordanië, Libanon en Libië. En waar haalt hij dan zijn informatie vandaan? Via persbureaus, twitter, de eventuele mening van 'experts (maar ook die doet er weinig toe op dit moment), de grote buitenlandse media, en misschien dat ene antwoord van die ene local. Het is een beetje informatie rapen en vooral snel iets op papier zetten. Nieuws is vluchtig. We willen overal ter wereld alles meteen kunnen volgen. Of de kwaliteit daardoor vermindert, of niet... Of het gekleurd is daardoor, of niet...

~

Media dus. Er zijn veel vraagtekens bij te zetten, bij het functioneren, het beïnvloeden en het beïnvloed worden. Studium Generale Utrecht organiseert daarom op initiatief van studente Krista Jantowski Het Grote Media Debat, een reeks van drie debatten over media. Vorige week was het onderwerp Media & Politiek, deze week Media & Conflict en volgende week de afsluiter met Media & Sex(e). Ik ben natuurlijk een beetje laat met dit aanprijzen, maar ik kan van harte aanraden volgende week naar het laatste debat te gaan. Bovendien zijn de afgelopen twee debatten online na te kijken op de site van SG. Be inspired!

Glasgow

Glasgow dus.. Glasgow heeft een enorm industrieel verleden, maar is nu wat armoedig. Hoogteverschillen kenmerken de stad, en dwars door het centrum is een grote autosnelweg aangelegd. Het is een vreemde plaats zonder echt centrum en met aardig wat deprimerende plekken. Toch zijn er ook veel vrolijke en lieve mensen. Hippe jongeren geven de stad kleur door een Art School en twee universiteiten. West End is bovendien een parel van een wijk: vintage, koffiezaakjes en rare kunststudio's. Heerlijk om in te dwalen!

Roze risotto

Roze risotto om kleur terug te krijgen in de keuken. Terwijl het buiten grijzer en grijzer wordt, is er niks fijners dan een vrolijk bord warme kost. Rode bietjes en groene erwtjes, smeuïge risotto en wat witte vlokjes feta. Jamjam!

Recept

• 4 el olijfolie
• 1 ui gesnipperd
• 300 g risottorijst
  
• 1 liter groentebouillon heet
  
• 600 g rode bieten biologisch
• 300 g erwtjes
  
• 200 g feta
  
• 40 g rucola
  

Verhit de olie en fruit de ui 3 min. Voeg de rijst toe en bak deze 2 min. mee totdat de korrels glanzen. Doe er een scheut bouillon bij en roer tot deze is opgenomen. Voeg dan weer een scheut toe. Herhaal tot de rijst beetgaar is, dit duurt ca. 15 min. Voeg de bieten en erwtjes toe. Verhit nog 5 min. tot de rijst gaar en smeuïg is. Meng van het vuur af de kaasblokjes door de risotto. Verdeel over 4 borden en bestrooi met de rucola.

What's next?

What's next in photography? Dat is de vraag die het fotomuseum Foam zich dit jaar heeft gesteld in het kader van zijn tienjarige bestaan. Het is een onderzoek naar de toekomst van fotografie, maar ook natuurlijk naar de toekomst van het museum zelf. Als afsluitende tentoonstelling nodigde Foam vier gastcuratoren uit om antwoord te geven op deze vraag. Het leverde een variërende tentoonstelling op: vier mensen, vier visies, vier presentaties.

Elke 'tentoonstelling' begint in een tussenruimte, afgeschermd met gordijnen, waar de desbetreffende curator zijn tentoonstelling toelicht. Het zijn korte filmpjes, maar wel zeer informatief. Hun filosofieën over fotografie worden toegelicht en hun installaties worden toegelicht.

We beginnen met Alison Nordström van het George Eastman House in Rochester NY. De tentoonstelling bevat een aantal werken uit de collectie van haar museum. Het zijn oude foto's die bijna allemaal tekst bevatten. Om het midden hangt een plakwerk van wederom oude foto's. Met deze werken wil Nordström de foto als object tonen. Met de digitalisering, licht ze toe, vergeet men wel eens dat de foto een object is en niet slechts een beeld. Het zijn echter dingen die in de tijd veranderen, zowel metaal als fysiek. Nordström's filosofie wordt duidelijk, de presentatie helaas minder.

Daarna volgen drie kamers van Jefferson Hack, van het Dazed&Confused in Londen, die ons duidelijker raken. Hij gaat juist in op fotografie als beeld en heeft schermen neer gezet die foto's tonen. In de eerste kamer zijn dit platte schermen die landschappen, portretten en modefoto's langzaam afwisselen. Zijn er parallellen of zijn die er niet? De beelden zetten je aan het denken. In de kamer erna zijn er bredere schermen die nog sneller foto's afwisselen. Opeens wordt het niet-tastbare van fotografie en digitalisering duidelijk. Het is allemaal zo weg...

De indrukwekkendste ruimte volgt hierna: de fotohopen van Erik Kessels, van KesselsKramer. Zijn project heet 24hrs in photos. Hij deed dit letterlijk: 24 uur lang heeft hij de afbeeldingen die op internet werden geplaatst, geprint. Het resultaat is een ruimte vol fotobergen, confronterend ja. Allemaal snapshots uit levens die gepubliceerd zijn op het internet, toegankelijk voor heel de wereld. Werkelijk, waar zijn we mee bezig, is de vraag die de bergen uitlokken... "Images are dumped in space."

De laatste curator is Lauren Cornell van het New Museum in New York. Met Circulate toont zij de manier waarop fotografie tegenwoordig wordt toegepast: in installaties, sculptuur, video.. Een foto is niet langer de foto die we gewend zijn. Grenzen worden constant verlegd, is haar boodschap. Dat klopt, maar helaas is ook hier de presentatie weer iets tekort geschoten..

Met What's next? zet Foam de kijker aan het denken over wat fotografie was, is en wordt. Ze dagen je uit om je mening te vormen. De vier beelden die de curatoren presenteren zijn zeker interessant, alleen de een beter uitgewerkt dan de ander. Naast de vier tentoonstellingen zijn er ook zalen waarin je zelf je mening op de muur kan plakken en je kan verdiepen in theorie. Met een vraagteken en veel antwoorden verlaat je het pand. Benieuwd wat Foam gaat doen met de toekomst!!

Edinburgh

Ik was dit weekend in Schotland, in Edinburgh en Glasgow wel te verstaan. Ik kon me fijn vergapen aan mannen met kilts (= niet mannelijk), een rare berg midden in de stad, heerlijke koffie's, Schotse ruiten en grijze huizen. Hieronder een impressie van Edinburgh, hoe je het uitspreekt weet ik alleen nog steeds niet... Glasgow volgt later.

Saul Leiter

Saul Leiter, misschien ken je hem niet, maar deze Amerikaan is volgens velen een van de meest opmerkelijke fotografen van de afgelopen zestig jaar. Met zijn kleurenfotografie veranderde hij het fotografisch discours in de Verenigde Staten en Europa. Het Joods Historisch Museum toont op dit moment een retrospectief van zijn kunstenaarschap.

Leiter is de man van de urban visual poetry. Hij gaat op pad, neemt beelden in zich op, en drukt af (of schildert ze op doek). Hij is een kind van de abstracte kunst en maakt van elke compositie weer iets speciaals. Spontaan en intuitief, zo is het te beschrijven. Naast fotograferen schilderde hij bovendien. Hij vond zichzelf zelfs meer schilder dan fotograaf! De expositie in het JHM toont hier een selectie van: kleurenfotografie, zwart-wit straatfotografie, schilderingen en zelfs modefoto's. Zijn oeuvre is groot.

De zwart-wit foto's van Leiter zijn mooi. Het is geen echte fotojournalistiek, maar heeft er wel raakvlakken mee. Het zijn momentopnames uit het alledaagse leven, foto's gemaakt uit de losse pols, maar telkens wel met een subjectieve inslag. Leiter kiest net voor een vreemde hoek of laat een deel van de persoon uit beeld vallen. Zijn focus is apart en maakt dat de fotograaf altijd in het werk aanwezig is. Ook de titels zijn het noemen waard: Baguette, Hats, Man with tie... Toch zijn de foto's niet bepaald vernieuwend, het is de zwart-wit fotografie die we ook kennen van tijdgenoten van Leiter zoals Ted Croner en Leon Levinstein.



De kleurenfotografie is daarentegen vernieuwend. Tot de jaren zeventig werd er nog ernstig op kleurenfotografie neergekeken. Dit was niet voor kunst, slechts voor mode en commercie. Leiter trok zich daar niks van aan en ging toch aan de slag met een kleurenrolletje. Hij zei hierover:

"Er is een opvatting dat zwart-wit heilig is en kleur heiligschennis.
Dat heb ik nooit gevonden"

Het resultaat is indrukwekkend. Het zijn abstracte foto's die toch ook duidelijk de werkelijkheid weerspiegelen. De kleuren zijn bepalend, hier ligt ook de focus, maar de compositie speelt net als in zijn zwart-wit een grote rol. Veel foto's tonen spiegelingen, zoals ramen, of rare afsnijdingen, zoals vanuit een autoraam gefotografeerd. Vooral het rood is bovendien aantrekkelijk. Het zorgt op een bepaalde manier voor echte Amerikaanse taferelen uit de jaren zestig!

Het retrospectief is niet groot, slechts een zaal. Zwart-wit en kleur hangen bijna door elkaar en dan is er bovendien een wand met schilderijen. Toch geeft het Leiter's werk goed weer. Het was een mengelmoes van van alles, van mode- tot straatfotografie, waarbij kleur zijn grootste troef was. En ja, de kleurenfotografie trekt duidelijk de aandacht!

The Tadpole

Wat een grijze zondag. Een perfecte dag voor al dat achterstallige huiswerk, want ja, buiten trekt ook niet zo. Tussen het typen door is filmpjes kijken aanlokkelijk. Deze wil ik echt met jullie delen. Vreselijk lieve animatie!!

The Tadpole from Passion Pictures on Vimeo.

Pelgrims

Van de zomer heb ik het idee opgevat om naar Santiago te gaan, niet lopend maar op de fiets. Na mijn bachelor wil ik in een aantal weken deze eeuwenoude pelgrimsroute gaan afleggen. Toevallig is er op dit moment een tentoonstelling in het Catharijneconvent over deze Camino de Santiago. Het is een samenwerking tussen het museum en het Genootschap van Sint Jacob, een organisatie voor Nederlandse pelgrims die dit jaar zijn 25e jubileum viert. Daar moest ik natuurlijk een kijkje nemen.

De tentoonstelling Pelgrims is groots aangekondigd, overal hangen posters in Utrecht, dus mijn verwachting is hoog. Wanneer ik de zaal echter binnen stap, ben ik een beetje verbaasd. De eerste zaal gaat helemaal niet over Santiago, maar over pelgrimeren in het Boeddhisme en het Hindoeïsme, over Lourdes en Rome, en over de Islam. Mooi zijn de voorwerpen, maar dit was toch een tentoonstelling over de camino?

Al snel wordt het duidelijk dat deze eerste zaal ter illustratie van de eindeloze traditie van pelgrimeren is. Het doel is pelgrimeren in een breder perspectief te trekken. De zalen daarna gaan vervolgens in op de trek naar Santiago. Heel veel voorwerpen en schilderijen wisselen elkaar af en enkele aspecten van het pelgrimeren wordt toegelicht. We zien de herberg, de spullen die men mee heeft, het lopen en tot slot ook de aankomst in Santiago. De informatie is heel toegankelijk, maar gaat er niet erg diep op in. Met name het religieuze aspect mist. Er wordt een algemeen beeld geschetst en onder andere door een eigen 'pelgrimspaspoort' is de tentoonstelling interactief en erg gericht op kinderen.

Wel wordt er een interessante vergelijking tussen toen en nu is geschept. De oude voorwerpen en verhalen worden afgewisseld met het pelgrimeren van nu. Inès ten Berge maakte voor RKK Kruispunt TV een mooie reportage over de camino de Santiago. Hiervan worden verschillende fragmenten getoond. Zeker indrukwekkend! Ook een herberg die is nagebouwd maakt dat pelgrimeren heel actueel wordt.

De tentoonstelling is dus een beetje magertjes. Het schept een leuk, maar simpel beeld van het pelgrimeren. De voorwerpen, teksten en filmpjes blijven op de oppervlakte. Het Catharijneconvent komt de nieuwsgierige bezoeker echter wel tegemoet. Wanneer je graag meer wilt weten over pelgrimeren, kan je nog naar het Genootschap, die zijn kantoortje in hetzelfde gebouw heeft, of in de tentoonstellingsruimte op zoek gaan naar een man met een schelp. Jawel, er zijn elke dag enkele pelgrims aanwezig voor extra vragen en verhalen. Dat is zeker leuk bedacht! Ik zeg: op naar Santiago!!

Stoofpeertjes

Stoofpeertjes ja, simpel en o zo lekker. Af en toe voel ik me wel een omaatje met mijn pannetjes op het gasfornuis en de theepot op tafel. In het huis verzamelen zich dan geuren. Fruit, kaneel, herfst. Jummie! Mijn laatste creatie was stoofpeertjes, ter afwisseling van de ladingen appelmoes.



Recept voor stoofpeertjes

Stoofpeertjes kan je op heel veel manieren bereiden, maar de basishandelingen zijn simpel. Snijd de peertjes in vieren, verwijder het klokhuis en schil ze. Doe de kwartjes in een pannetje met een bodempje water. Voeg dan een theelepel kaneel of een kaneelstokje toe en zet de pan op een laag vuurtje. Laat dit een half uurtje pruttelen. Voeg dan een schepje suiker of vanillesuiker toe, en eventueel een scheutje port of grenadine om de peertjes rood te kleuren. Laat ze dan nog eens een half uur tot een uur pruttelen totdat ze goed gaar zijn. Serveer ze zo of met vanillevla of met (kaneel)ijs.

Mijn leven als forens

Sinds september ben ik een beetje forens. Eén keer per week waag ik me in de trein naar mijn college in Amsterdam. Vorig blok was dat echter altijd 's middags, rond een uurtje of twee. Dit blok hoor ik stipt om negen uur in de Amsterdamse collegebanken plaats te nemen. Hallo ochtendspits!

Voor achten zit ik vanochtend al op de fiets. De wekker is een uur eerder gegaan en met kleine oogjes van moeheid trap ik snel door de kou naar het station. Daar ben ik niet de enige. Tussen net geklede werkende forenzen, doorsnee studenten en het wat hippere volk sta ik te wachten op het perron. Langzaam komt de trein het station binnen rollen en meteen doet iedereen een stap vooruit. De trein stop en de deuren gaan open. Een stroom aan mensen stapt het perron op. De meeste met fris gewassen haren, maar niet zulke wakkere hoofden. De trein in, snel, dringen, duwen, hup! Via de eerste klas sneak ik snel naar de tweede klas waardoor ik zelfs een zitplaats heb. Binnen enkele seconde is de coupé gevuld en zuchtend lopen de reizigers zonder plek door. Met mijn thermosbeker thee ga ik er voldaan voor zitten, de Groene Amsterdammer erbij en even fijn wakker worden. Wat heb ik goed een plaatsje geconfisqueerd! Best leuk die ochtendspits.

Twintig minuutjes later naderen we Amsterdam alweer. Net wat kort om goed wakker te worden, merk ik al snel. Al klunzende probeer ik de thermosbeker en de Groene weer goed in mijn rugzak te doen. Daar gaan mijn brood, mijn pennen, mijn schrift.. Kluns.. Zucht.. Gelukkig ben ik niet de enige. Ook mijn hippe bankgenoot is nog niet helemaal wakker. Terwijl hij zijn tas probeert op te pakken, rolt langzaam zijn appel het gangpad af. Tja.. Zelfs een trendy gele broek helpt blijkbaar niet tegen de ochtendonhandigheid.

De deuren gaan open. Nu rol ik de trappen af, het perron op. Frisse lucht omsluit me terwijl ik langzaam naar mijn fiets loop. Waar stond hij ook alweer? Na drie keer het rek langs te lopen zie ik hem. Gelukkig nog vijftien minuten fietsen, misschien gaan dan mijn ogen open. Yes, welkom in het leven van de forens.