Rietvelds universum

Ik denk dat bijna iedere Nederlander Rietveld wel kent: van naam, van dé stoel en misschien zelfs wel van ander werk. Dat is ook niet zo gek. Werk van Rietveld is overal te vinden en overzichtstentoonstellingen zijn er ook eens in de zoveel tijd. Vorige jaar werd als Rietveldjaar uitgeroepen en het Centraal Museum in Utrecht wijdde daarom een tentoonstelling aan deze meubelmaker, architect. Het jaar is inmiddels voorbij, maar op de valreep bezocht ik toch nog even de tentoonstelling Rietvelds Universum.


Rietvelds Universum is geen overzichtstentoonstelling, zo benadrukte de samenstellers. Het was juist hun doel om de nieuwe Rietveld weer te geven en aandacht te besteden aan zijn ideeën en experimenten als vrije denker. Deze richting blijkt echter onvoldoende uitgewerkt. De zalen zijn verdeeld in thema's zoals 'Eenvoud en Experiment' en 'Ruimte', maar de informatie ontbreekt om dit toe te lichten. We zien meubels, tekeningen, maquettes en foto's, maar de achtergrond ontbreekt. Iedereen moet zelf zijn verhaal samenstellen en als je geen verstand hebt van bouwkunde en met name bouwtekeningen valt de tentoonstelling een beetje in het water.

Wat de samenstellers verder proberen te doen, is een echt universum te scheppen, het universum waarin Rietveld zich bevond. Alle grote namen van de bouwkunde rond de jaren '20 komen aan bod en ze proberen duidelijk de verbanden tussen de architecten te leggen. Le Corbusier, Van Doesburg en anderen worden gequoted over architectuur en over Rietveld, maar ook worden hun ontwerpen getoond. Wederom is het niet duidelijk uitgewerkt, maar wel zorgt het voor een tweede dimensie en een duidelijk idee omtrent beïnvloeding.


De diversiteit schept verwarring, maar ook het terechte beeld dat Rietveld groots was. Zijn idee van ruimte is bovendien goed terug te zien in het neerzetten van de tentoonstelling: overal kan je dichtbij en alles kan je in de ruimte plaatsen. Met name de stoelen zijn goed neergezet zodat we ze van alle kanten kunnen bestuderen en de bedoelde effecten kunnen zien. Daarnaast is er nog ruimte voor een uitleg over materiaal wat de meubels nog levendiger maakt. De afsluiting is een ruimte met dé stoel. Niet één, maar wel 12! We zien de manier waarop Rietveld nadacht over hoeken en we zien ook welke impact de stoel had op andere kunstenaars: eentje van lego, een verkoolde en ook een kapotte als beeldmerk van de studentenprotesten in de jaren '80.