Vieux Paris

Ik ben op dreef de laatste tijd. Het ene stukje volgt rap op het andere stukje. Films en filmpjes, recepten en ook tentoonstellingen vullen mijn tijd; een beetje studieontwijkendgedrag? Jawel.. Gisteren zag ik de kans om even op en neer te gaan naar Rotterdam (met de benodigde NS problemen natuurlijk). Mijn doel was het Nederlands Fotomuseum. Dit museum zit op de Kop van Zuid en ik was er nog nooit geweest. Een aanrader is het: groots, toegankelijk en met heerlijk Rotterdams personeel. De tentoonstelling Vieux Paris over het werk van fotograaf Eugène Atget is bovendien meer dan moeite waard!

Het is alsof je even door Parijs loopt. Niet het Parijs dat we nu kennen, maar het romantische, nostalgische Parijs van het fin de siècle. Eugène Atget (1857-1927) was een Franse fotograaf die tussen 1900 en zijn dood vele plaatjes van Parijs schoot. Hij wordt hierom ook wel de chroniqueur van Parijs genoemd en is een van de grondleggers van de documentaire fotografie. Hoewel deze stroming in zijn tijd nog niet bestond, is het overduidelijk te zien in zijn werk. In het Nederlands Fotomuseum hangen ongeveer 220 foto's van 'zijn' Parijs die je meteen meesleuren in de oude wereld. Registraties van het leven.

Kleine foto's zijn het, allemaal in mooi sepia. Atget legde alles vast met zijn zware camera. Van trappen tot etalages tot tuinen. Ook de befaamde Seine - die je bij iedere fotograaf die Parijs bezoekt, terugziet - heeft hij vastgelegd. De foto's zijn duidelijk registraties van toen, van het leven toen. We zien veel etalages, veel winkelpanden, met af en toe een gezichtje achter een raam. De foto's zijn van enorme historische waarde. De onderwerpen zijn zo gevarieerd dat er een compleet beeld van Parijs ontstaat.

Toch zijn de foto's ook een beetje vreemd en onwerkelijk. Atget leefde in de tijd dat Parijs werd getransformeerd in een moderne metropool. Haussmann was aan het werk gezet om Parijs 'open' te breken. Atget meed dit moderne en zag juist het vastleggen van de oude levenswijze als zijn taak. Vanwege dit perspectief zien we op de foto's veel niet: geen Eiffeltoren, amper auto's, lege straten, algehele leegte..

Slechts heel af en toe zien we herhaling in de foto's. Twee keer hetzelfde gebouw bijvoorbeeld, wel van een ander perspectief. Er zijn daarnaast relatief weinig straatbeelden, Atget zoomde liever in. Een groot overzicht ontstaat in die zin dus niet. Hoewel de foto's slechts het 'oude' Parijs tonen en de onderwerpen in principe te vergelijken zijn met mijn vakantiekiekjes, is het werk van Atget wel echt verbazend. Met de tijdsmachine naar Parijs, dat is het!