Extremely Loud & Incredibly Close

Traumatische gebeurtenissen lenen zich vaak goed voor boeken en films, maar leveren ook vragen op. Is het niet nog te dichtbij? Moet er nu werkelijk een commercieel gebeuren aan worden gehangen? En wat is er eigenlijk over te zeggen? Over 9/11 zijn inmiddels wel al meerdere boeken en films gemaakt. Zo verscheen in 2005 het boek Extremely Loud & Incredibly Close van Jonathan Safran Foer. Het werd meteen een wereldwijde bestseller. Regisseur Stephen Daldry besloot het boek te verfilmen. Is dit net zo geslaagd?

Extremely Loud & Incredibly Close is het verhaal van Oskar Schell (Thomas Horn). Oskar is elf jaar wanneer zijn vader Thomas omkomt in het World Trade Center. Als hij na een jaar een sleutel vindt tussen de spullen van zijn vader, begint hij een zoektocht naar de oorsprong ervan. Hij denkt dat de sleutel een boodschap is, een mysterie dat moet worden opgelost, net als de vroegere expedities die zij samen ondernamen. Terwijl hij New York stap voor stap doorkruist op zoek naar de clou, ontmoet hij telkens nieuwe mensen die net als hij met hun verdriet proberen te overleven.

Toen regisseur Stephen Daldry Foer’s boek las, was hij meteen gegrepen. De centrale plek die trauma in het verhaal inneemt, sluit aan bij zijn vorige films zoals The Reader en The Hours. Wederom heeft hij uitstekende acteurs te pakken om het verhaal te dragen. Met name de jonge Thomas Horn is goed gecast. Hij heeft geen speelervaring, maar weet toch perfect een jongetje met het syndroom van Asperger neer te zetten. Zijn woeste uitvallen, schreeuwpartijen en grote ogen overtuigen. Ook de manier waarop Daldry deze momenten filmt zijn sterk. De angst die Oskar op straat bekruipt, wordt bijvoorbeeld voelbaar door de close-ups, de smakkende en schurende geluiden en Oskar’s paniekerige stem. Ook Tom Hanks als vader en Sandra Bullock als moeder zijn overtuigend. Hanks is de liefdevolle vader die zijn zoon probeert te begrijpen en zich daarom mee laat voeren in Oskar’s fantasie. Bullock is prachtig met haar liefde, frustratie en onbegrip.

Sterk aan het verhaal is de combinatie van de fantasierijke zoektocht en het algemene Amerikaanse verdriet omtrent 9/11. Door de vele flashbacks naar de vader vergeet het publiek niet waar het om draait. Het is niet zomaar een speurtocht van een bijzonder jongetje, het gaat om het verwerken van verdriet. De mensen die Oskar tegenkomt, kennen ook allemaal verdriet, en dat begint op een gegeven moment wel te vervelen. Door steeds dezelfde reactie te laten zien, wordt het allemaal een beetje te gemaakt. Natuurlijk levert het noemen van 9/11 iedereen verdriet op, maar deze aanpak schiet toch echt te kort.

Uiteindelijk is Extremely Loud & Incredibly Close vooral een mooie herdenking van de vreselijke gruwel. Menigmaal zien we de brandende torens, en de paniek die er ontstond wordt goed verbeeld. Rillingen bekruipen je en tranen stromen vanzelf. Verdriet is overal, zo blijkt. En Oskar, ja, die is gewoon fantastisch!