Oorlogswinter

Eindelijk is het dan zover, woensdag is het NFF weer van start gegaan. Tien dagen lang staat Utrecht in het teken van de Nederlandse film. Bijna alle bioscopen doen mee, overal in de stad zie je kalveren en het Neude is een groot feest! Ik ben dit jaar zaalwacht in de Rembrandt, en vandaag had ik mijn eerste filmrijke dag. Om half 9 stond ik paraat om een middelbare school te begeleiden bij Oorlogswinter.

Deze film is gebaseerd op de gelijknamige roman van Jan Terlouw, en jawel, die heb ik gelezen. Een ontroerend boek over een jongen in de tweede wereldoorlog die steeds maar weer wordt geconfroteerd met goed en kwaad. Deze film is in 2008 verschenen met als regisseur Martin Koolhoven.

De film speelt zich af tijdens de hongerwinter van '44/'45. Michiel (Martijn Lakemeijer) is de zoon van de burgemeester en wordt op een nacht wakker van een vliegtuigje dat neer stort. De volgende ochtend gaat hij samen met z'n vriend op onderzoek uit en wordt daar bijna gepakt door de Duitsers die de boel ook aan het inspecteren zijn. Vanaf dan gaat de film met een vaart door.. Michiel raakt door zijn buurjongen betrokken bij de engelse piloot van het vliegtuigje. De jonge Engelsman (Jamie Campbell Bower) zit verschuilt in een kelder in het bos. Elke dag gaat Michiel langs om eten te brengen, te pokeren of gewoon een beetje te zitten. Na een mislukte poging om Jack naar Zwolle te brengen, komt ook de zus van Michiel in beeld. Erica (Melody Klaver) is verpleegster en wordt door Michiel gevraagd om Jack te komen verzorgen. In al het zwarte van de oorlog ontstaat een mooie liefdesaffaire tussen Erica en Jack.

Ondertussen wordt ook de relatie tussen Michiel en zijn vader (Raymond Thiry) uitgediept. De burgemeester voert op zijn manier het goede uit. Hij gaat vriendschappelijk om met de Duitsers, maar beschermd daardoor zijn burgers. Michiel ziet dit niet in en wil alleen maar verzet. Hij is ook heel gelukkig dat hij Jack kan helpen. Je ziet hem stralen, ondanks de verschrikkingen!
Niet zijn vader ziet Michiel als held maar "oom" Ben (Yorick van Wageningen). In Michiels ogen is dit een echte man die zich verzet tegen de Duitsers en goede dingen doet..

De film gaat over goed en kwaad, over het beoordelen van mensen. We zien de Duitsers als verschrikkelijke mensen tijdens de achtervolgingsscènes, maar we zien ze ook als normale mensen wanneer ze Michiel uit het water redden en hem helpen met de kapotte koets. En de vader van Michiel die zich opoffert en niemand in zijn plaats wil zien sterven, en de buurman die stiekem Joden onderdak geeft terwijl iedereen denkt dat hij collaboreert. Goed is niet altijd goed en slecht is niet altijd slecht. Michiel wordt hier steeds maar weer mee geconfronteerd en we zien hem daardoor ook volwassen worden.

De enscenering is prachtig. Grauwe en witte landschappen vol bos en met het schattige dorp. De productie is voor een groot deel in Litouwen opgenomen waar men tenminste sneeuw had. Er is echter ook veel computerwerk verricht. De mooiste beelden vind ik de grijze straten en wegen waar al die mensen lopen, dakloos en opzoek naar beter.. Treurig en diepontroerend.

Persoonlijk vind ik het eigenlijk geen kinderfilm. Het is een zwaar thema en er worden moeilijke vragen gesteld. Bovendien zijn er veel scènes vol bloed: vader vilt een konijn (hier zijn wel 4 dode konijnen voor gebruikt), het paard Caesar dat neergaat en natuurlijk de doden. We zien voor onze ogen de smid geliquideerd worden. De ergste scène vind ik de scène met het vuurpeleton als de burgemeester wordt gedood. Alles gebeurd in slow-motion met dramatische muziek op de achtergrond. Heel klassiek en zo doeltreffend. De grimassen van Michiels gezicht spoken nog lang door mijn hoofd...

En nu naar "Calimucho" en daarna nog naar "Îles flottantes": film, film, film...