The Reader

Schaamte, hoe ver kan dat gaan? Kan het je leven helemaal bepalen? Schaamte is het onderwerp van The Reader, de film met Oscarwinneres Kate Winslet.

Het vertelt het verhaal over de SS-bewaakster Hanna Schmitz. We leren haar kennen als dertigjarige tramconducteur in Berlijn na de Tweede Wereldoorlog. Op een dag ontfermt ze zich over de vijftienjarige Michael Berg die plotseling ziek wordt. Ze brengt hem naar huis en Michael voelt zich meteen tot haar aangetrokken. Na zijn ziektebed gaat hij dan ook terug naar haar huis met een bloemetje. Hij raakt geobsedeerd door haar, maar tevens is hij een beetje bangig voor haar. Langzamerhand ontstaat er een relatie tussen de jongen en de oudere vrouw. Eerst onwennig, maar later stapelen de sexscenes zich op. Hun relatie is vreemd. Hanna heeft het voor het zeggen en beslist de volgorde van gebeurtenissen. Het draait namelijk niet alleen om sex, nee, Hanna wil voorgelezen worden.
Op een dag verdwijnt Hanna en Michael blijft hopeloos alleen achter. Enkele jaren later zien we hem terug in de rechtbank. Intussen studeert hij rechten en samen met een klein klasje volgen ze het proces tegen zes SS-bewaaksters. Michael is een slimme leerling vol discipline, die alles doet voor zijn studie. Zijn verdere leven stelt niet veel vol. Als de namen van de verdachten worden voorgelezen wordt Michael lijkbleek. "Und Hanna Schmitz.." Daarna volgen de scenes over het proces waar Michael langzaam maar zeker begint te begrijpen dat Hanna anafalbeet is. Ze schaamt zich zo diep hiervoor dat ze schuld op zich neemt waardoor andere bewaaksters minder gestraft worden. Haar schaamte voor het anafalbetisme ligt veel dieper dan haar schuldgevoel..
Toch merken we dat er ook schuldgevoel aanwezig is. Steeds maar weer komt het bad in beeld tijdens de relatie tussen Michael en Hanna. Samen in bad, zij in bad, hij in bad.. Schuld zit diep van binnen.
Dan zien we Michael terug als volwassene (schitterende rol voor de norse Ralph Fiennes). Steeds droomt hij weg naar vroeger, naar Hanna. Stil en zwijgzaam zet hij zijn leven voort. Op een gegeven moment besluit hij door te gaan met het voorlezen van Hanna. Zijn schuldgevoel achtervolgt hem namelijk en door middel van cassettes inspreken met verhalen probeert hij het een beetje goed te maken..

Het is een heftige film met een zeer goede casting. Kate Winslet speelt Hanna waarvan we af en toe houden, maar die we ook niet kunnen bevatten. haar schaamte zit diep en ze heeft vreselijke dingen gedaan. Het gaat te ver.. Ook kan ze heel bazig zijn, voornamelijk in de relatie met Michael. Snauwend en in zichzelf gekeerd.
Dan David Kross als de jonge Michael. Hij is schattig met zijn twinkelende ogen en dromerige lach, maar tevens is hij ook een beetje onsympathiek. Zijn obsessie voor Hanna is groot, veel te groot. Verder is het af en toe een beetje moeilijk om zijn gespeelde leeftijden te accepteren. Eerst als 15-jarige, waar hij veel groot voor is. En dan als 25-jarige, waarbij zijn babyface tegenwerkt. Maar die blikken maken alles goed, blikken vol emoties.
Ralph Fiennes speelt weer eens zijn perfecte rol. Wederom een beetje onsympathieke man, nors en zwijgzaam. Soms creeert hij medelijden, soms creeert hij afkeer. Knap gedaan.

Je wordt meegesleurd in de film, maar op een andere manier dan normaal. Meestal krijg ik sympathie voor de personages en duik daardoor het verhaal in. Bij The Reader zijn het echter vooral de beelden en muziek die je meesleuren. Nico Muhly in verantwoordelijk voor de muziek en hij doet dat geniaal. Overal worden de emoties versterkt door de mooie pianoklanken.
Bovendien zijn de filmlocaties mooi. Heel erg ontroerend vond ik de scene waarin Michael Berg Auschwitz bezoekt en daar door het lege complex loopt. Je ziet niet de vreselijke omstandigheden van tijdens de oorlog, maar je voelt de beladen sfeer.

En dan de vraag over schaamte.. Hoe kon Hanna alles opgeven voor haar schaamte voor haar anafalbetisme? Onbegrijpelijk en niet te bevatten. Het verhaal blijft je achtervolgen en nog lang zul je erbij stilstaan. Tenminste dat gebeurt nu bij mij. Dilemma..

The Reader

Naar het boek van Bernhard Schlink

Hanna Schmitz: Kate Winslet
Michael Berg: David Kross & Ralph Fiennes